گروه نظام مهندسی: موضوع مجریان ذی صلاح مسئله ای است که به اعتقاد بسیاری همچنان مغفول مانده و در سال های اخیر شرایط حضور پررنگ مجریان ذی صلاح در روند ساخت و ساز فراهم نشده است. برخی از کارشناسان از مجری ذی صلاح به عنوان حلقه مفقوده ای در پروسه ساخت و ساز یاد می کنند و معتقدند که باید سازمان نظام مهندسی ساختمان بیش از پیش زمینه را برای حضور مجریان ذی صلاح در ساخت و سازها فراهم کند.
نگاهی به عملکرد سازمان نظام مهندسی ساختمان در 18 سال اخیر نشان می دهد که این سازمان کارنامه درخشانی از خود بر جا گذاشته، اما در مواردی مانند مجریان ذی صلاح عملکرد سازمان نظام مهندسی به گونه ای نبوده که بتوان نمره قبولی به آن داد.
به اعتقاد برخی از کارشناسان به صرف اینکه یک فرد دارای مدرک مهندسی بوده و در آزمونی شرکت کرده و پذیرفته شده باشد، نمی توان وی را به عنوان مجری ذی صلاح قلمداد کرد، زیرا در بحث اجرا علاوه بر عامل نیروی انسانی متخصص، فاکتورهایی مانند امکانات و تجهیزات مورد نیاز، تجربه عملی در ساخت و ساز و... نیز دخیل هستند که این مشخصات شامل حال تمام اعضای حقیقی سازمان نظام مهندسی ساختمان نمی شود. به عبارت دیگر باید گفت سازمان نظام مهندسی به لحاظ دارا بودن قوانین خاص خود و پروسه اداری، به موضوع مجریان ذی صلاح نگاهی همانند بخش نظارت و محاسبات دارد؛ در حالی که این دو کاملا با یکدیگر متفاوت است و نمی توان به این دو بخش با یک نگاه نگریست و این دیدگاه نیاز به یک بازنگری جدی دارد تا موضوع مجریان ذی صلاح به معنای واقعی محقق شود.
در واقع آن دسته از مهندسان که به عنوان مجری ذی صلاح انتخاب می شوند باید علاوه بر قبولی در آزمون و دارا بودن پروانه اشتغال به کار، از تجربه و امکانات کافی برای اجرا نیز برخوردار باشند، زیرا در غیر این صورت مالک یا کارفرما زمانی که با مهندسی فاقد این شرایط مواجه شوند، با تصور این موضوع که این مهندس از توانایی لازم برخوردار نیست و سپردن اجرا به این فرد به صرفه نخواهد بود، خود با تشکیل اکیپی از عوامل مختلف اقدام به ساخت و ساز می کند.
شاید علت اجرایی نشدن پیش بینی های قانون در مورد انعقاد قرارداد میان مالکان و مجریان ذی صلاح این است که در برخی از بخشنامه ها و دستورالعمل ها، بدون اینکه پتانسیل ها و توانایی های سازمان نظام مهندسی مورد ارزیابی قرار بگیرد، وظایفی برای آن پیش بینی شده است. همین موضوع موجب شده که در سال های اخیر موضوع مجریان ذی صلاح آنطور که باید و شاید اجرایی نشود.
به نظر می رسد برای واقعی شدن و اجرای کامل موضوع مجریان ذی صلاح باید اقدامات عاجلی از سوی سازمان نظام مهندسی ساختمان انجام شود. در واقع اگر مجریان ذی صلاح شکل صوری داشته باشد و برای واقعی شدن آن اقدامات لازم انجام نشود، این خطر وجود دارد که مردم نسبت به خدمات مهندسی ساختمان بدبین شوند. یکی از راه های رفع این مشکل نیز آن است که بخش اجرا نه پیش از آغاز ساخت و ساز بلکه همزمان با اجرا، حق الزحمه خود را دریافت کند.
در پایان باید گفت اگر روزی به نقطه ای برسیم که همانند سایر کشورها، یک شرکت حقوقی دارای صلاحیت اجرا تمام مسئولیت های اجرا را برعهده بگیرد، شناسنامه فنی- ملکی که توسط مجری ذی صلاح تکمیل می شود، نیز از ارزش و اعتبار لازم برخوردار خواهد بود.