اما
آنچه اهمیت دارد این است که در پی اجرای طرح مسکن مهر که به اعتقاد رییس
جمهوری طرحی ضربتی برای جبران عقب‌ماندگی‌ها در بخش مسکن و پاسخی به
تقاضاهای انبوه در بازار مسکن است، وزارت راه و شهرسازی در پی انتقادات
کارشناسان، مطالعه برای اجرای طرحی در داخل پایتخت را آغاز کرده است تا
بتواند در پایان دولت دهم از در بخش مسکن سربلند بیرون بیاید.
در
این راستا گفت‌وگویی با علی نیکزاد ـ وزیر کابینه دولت دهم و سکان‌دار
وزارت راه و شهرسازی ـ انجام داده‌ایم. وی در این گفت‌وگو بار دیگر تاکید
می‌کند که میزان افزایش قیمت مسکن از نرخ تورم کمتر بوده است.
نیکزاد
همچنین از احتمال ساخت مسکن در تهران برای اقشاری غیر از متقاضیان مسکن
مهر خبر می‌دهد و معتقد است در تهران هم اگر بتوانیم به همه خانه بدهیم
مشکلی در این شهر و کشور از باب مسکن باقی نخواهد ماند؛ در این زمینه هم
اقداماتی برای سال جاری انجام می‌دهیم.
آنچه در ذیل می‌خوانید مشروح این گفت‌و گو است:
*باتوجه
به اهمیت قیمت مسکن برای مردم و نگرانی‌های موجود در این مورد، پیش‌بینی
شما از وضعیت بازار مسکن چیست؟شما دائما افزایش قیمت مسکن را رد می‌کنید
اما مثال‌هایی وجود دارد که افزایش قیمت مسکن را نشان می‌دهد.
-
میزان افزایش بالاتر از نرخ تورم بوده یا پایین‌تر؟ اگر قیمت مسکن بالا
رفته کمتر از نرخ تورم بوده است و اینکه مطلق بگویند قیمت‌ها وحشتناک بالا
رفته است من قبول ندارم. زیرا ما سامانه معاملات املاک و مستغلات را داریم
و اطلاعات بازار را از طریق آن رصد و تحلیل می‌کنیم و مراجعه به این
سامانه نشان می‌دهد که افزایش قیمت مسکن کمتر از تورم است، درمورد کسی که
می‌گوید روز گذشته خانه‌ام را متری دو میلیون تومان می‌فروختم، امروز 4
میلیون تومان، باید دید چه کسی خریده چه کسی فروخته است؟
سال
گذشته هم موضوع ارز و سکه رد شد اما ترکش آن به همه چیز خورد اما ما بازهم
ادعا می‌کنیم مسکن به آن اندازه‌ای که مدنظر برخی بوده، تکان نخورده است و
سال 91 نیز به صورت گسترده در شهرهای اطراف و بیشتر نزدیک تهران مانند
پردیس گفته‌ایم خانه‌هایی را بسازند که تا پایان سال در کنار افتتاح های
چندنوبته از گذشته در اختیار مردم قرار بدهیم و از همه مهم‌تر دو کار است
که اگر انجام شود شهرهای اقماری اطراف تهران مانند شهرهای اقماری دنیا
توجیه پیدا می‌کند.
از سوی دیگر در قیمت
مسکن نیز پنج مولفه را تاثیرگذار می‌دانم. زمین یکی از این مولفه‌ها است
که آن را رایگان در اختیار مردم قرار می‌دهیم. مولفه دیگر تسهیلات است که
به صورت قرض‌الحسنه به مردم داده می‌شود، دیگری خدمات فنی و نظام مهندسی و
شهرداری است که با همان قیمت قبلی ارائه می‌شود و برای این امر از این دو
نهاد تشکر می‌کنیم. دیگری دستمزد است که تاثیری چندانی ندارد و در مورد
مولفه پنجم که مصالح ساختمانی است اعتقاد دارم اگر فاز دوم هدفمندسازی
یارانه‌ها اجرا شود و فقط وزارت صنعت، معدن و تجارت قیمت مصالح مانند سیمان
و میلگرد مانند گذشته کنترل کرده و ثابت نگه دارد آنگاه قیمت ساخت تغییر
نخواهد کرد زیرا واحدها به صورت انبوه برای ساخت به سازندگان واگذار
می‌کنیم و این سود خودش را خواهد داشت. در نهایت افق کار تا به امروز مشخص و
خوب بوده و امیدوارم در سال 91 نیز با جهش قیمت بالایی مواجه نشویم و
بازار اجاره نیز با اقدام بانک مرکزی در راستای افزایش نرخ سود بانکی سامان
خوبی داشته است.
*اگرچه در افزایش
قیمت مسکن نرخ دستمزد و مصالح ساختمانی تاثیر دارند اما به نظر می‌رسد جو
روانی تاثیر بیشتری در بالا رفتن قیمت‌ها دارد که بخشی از این جو روانی به
دلیل ناآگاهی بسیاری از افراد ایجاد می‌شود. شاید مدتی زمان لازم است تا
افراد به این باور برسند که با استفاده از واحدهای مسکن مهر می‌توانند
صاحبخانه شوند و از سوی دیگر شاید مردم نیز توجه نمی‌کنند که هرقدر قیمت‌ها
بالا برود سودی برای آنها نخواهد داشت. تحلیل شما از این وضعیت چیست؟
-من
بازهم اعتقاد خودم را دارم که اگر قیمت مسکن بالا رفته کمتر از نرخ تورم
بوده است. نباید به بحث‌های روانی توجه کنیم. باید واقع‌گرا باشیم و کسانی
که می‌خواهند مسکن بگیرند با توجه به این واقعیت باشد که تعداد کافی مسکن
در نقاط دورتر از مرکز تهران وجود دارد و می‌توانند بروند این خانه‌ها را
بگیرند. ما نیز به شایعات توجه نمی‌کنیم و به اطلاعات سامانه معاملات توجه
کرده و قیمت‌ها را از آن طریق رصد می‌کنیم. آن سامانه و اقدامات انجام شده
در بحث معاملات نشان از افزایش وحشتناک قیمت مسکن ندارد. به علاوه اگر با
برقراری حمل و نقل سریع و روان، مردم در پردیس، پرند و هشتگرد ساکن شوند،
بخشی از مشکل کمبود مسکن حل می‌شود. به عنوان مثال فاصله پردیس تا تهران
زیاد نیست و با آزادراه ایجاد شده زمان تردد 20 دقیقه خواهد بود و از زمانی
که من در وزارت راه و شهرسازی مسوول هستیم مشکلی برای آزادراه تهران –
پردیس ایجاد نشده است. از سوی دیگر هم شاید تعداد انبوه در نزدیک‌ترین جا
به تهران که اقبال عمومی مردم نسبت به آن وجود دارد، مسکن بسازیم.
اما
در توضیح برنامه‌های بخش مسکن در کشور باید بگویم 22 میلیون نفر در روستا
زندگی می‌کنند و ادعا می‌کنیم هرکس بخواهد در روستا برای خودش خانه بسازد
در دولت نهم و دهم می‌تواند 10 میلیون وام قرض الحسنه دریافت کند. در طول
این مدت هم یک میلیون و 600 هزار واحد مسکونی ساخته شده که در مقایسه با
قبل نشان از رشد فاحش دارد زیرا در برنامه‌های سوم یا چهارم حدود 81 هزار
واحد ساخته شد. این در حالی است که در سال گذشته علاوه بر اینکه 200 هزار
واحد سهمیه‌مان را تمام کردیم، 400 هزار واحد سهمیه اضافه نیز شروع کردیم و
در سال 91 هم 200 هزار واحد به آن اضافه شد.
اما
در شهرهای زیر 25 هزار نفر که تامین مسکن بر عهده بنیاد مسکن انقلاب
اسلامی است، تقریبا می‌شود گفت که مشکلی به نام مسکن در این شهرها وجود
ندارد، زیرا وام مسکن مهر داده می‌شود، چه برای شهرهایی که زمین دارند و چه
برای شهرهای فاقد زمین، اما در مورد شهرهایی که زمین نداشتند از طریق
توافق و الحاق، اقداماتی صورت گرفته و حتی برای حدود 12 شهر که زمین
نداشتند از منابع سازمان ملی زمین و مسکن پول گذاشتیم و زمین خریدیم.
اما
در شهرهای بالای 25 هزار نفر هم مسکن مهر شروع شده و با افتتاح‌هایی که
انجام شده و در سال 91 نیز ادامه خواهد داشت میزان عرضه به تقاضا نزدیک
می‌شود. می‌ماند کلان شهرها. به عنوان مثال اگر کسی بخواهد در شهر تبریز
خانه داشته باشد باید پول قابل توجهی بدهد و خانه بخرد اما در شهر جدید
سهند که دولت زیرساخت‌ها را تامین کرده و آب برق و گاز را ایجاد و مسجد و
مدرسه ساخته است و از همه مهم‌تر برای حمل‌و‌نقل سریع که حرف اول را در
سکونت مردم در شهرهای اقماری می‌زند آزادراهی را از تبریز به سهند ایجاد
می‌کند. همچنین در شهرهای جدید گلبهار مشهد، فولادشهر و مجلسی اصفهان و
صدرای شیراز واحدهای مسکونی ساخته می‌شود.
درمورد
شهر تهران هم در سال 90 شهرداری برای200 هزار واحد پروانه ساخت صادر کرده
است که در تاریخ تهران بی‌سابقه است یعنی کسانی که گفتند نمی خواهیم در
تهران بارگذاری افزایش پیدا کند در 12 ماه، 200 هزار پروانه ساخت صادر
کرده‌اند اما، ما در تهران در شهر جدید پرند 100 هزار واحد ساخته ایم که در
حال واگذاری است. درپردیس نیز 30 هزار واحد، هشتگرد 55 هزار واحد و در
اندیشه 10 هزار واحد ساخته‌ایم که در حال واگذاری است. برای سال 91 نیز 100
هزار واحد دیگر را آغاز می کنیم، بنابراین در مجموع 250 هزار واحد را در
عرض سه سال برای تهران در نظر گرفتیم.
*از
ابتدای مسکن مهر تاکنون چند واحد افتتاح و به متقاضیان تحویل داده شده
است؟ با توجه به اینکه در تهران طی تقریبا چهار سال از آغاز این طرح از
اواخر سال 90 شاهد افتتاح واحدهای مسکونی بودیم.
-
در سال‌های 89 و 90 میزان ساخت وسازها به حدود دو میلیون و 700 هزار واحد
رسید. ابتدای سال گذشته نیز اعلام کردیم که یک میلیون و 200 هزار واحد را
افتتاح می کنیم که از این تعداد 400 هزار واحد روستایی تمام شده است و در
شهرهای مختلف نیز 400 هزار واحد از انواع واحدهای مسکونی مانند اجاره پنج
ساله، مسکن تعاونی، 99 ساله، خودمالک و بافت فرسوده افتتاح کرده‌ایم. 300
هزار واحد نیز آماده افتتاح در 16 استان کشور قرار دارند، بنابراین به عدد
یک میلیون و صد هزار واحد در سال 90 رسیدیم. برنامه را که اعلام می‌کنم
همکاران می‌گویند افق‌های بلند ما را دچار مشکل اجرایی می‌کند، اما یقیین
بدانید کلیه واحدهای مسکونی که تا پیش از سال 91 آغاز شده در سال 91 باید
تمام شود. در واقع کل دو میلیون و 700 هزار واحد روستایی و شهری باید در
سال 91 تکمیل شوند.
همچنین 800 هزار
واحد را که عمدتا به صورت واحدهای خودمالک و نوسازی بافت فرسوده است در سال
91 آغاز کرده و حدود 150 هزار واحد نیز مسکن مهر 99 ساله است که به طور
مستقیم توسط انبوه‌سازان ساخته می‌شود و به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کنیم که
این تعداد واحدها نیز در شش ماهه دوم سال 92 به پایان برسد. بنابراین
اعتقاد ما این است که مسکن‌های موجود را باید بسازیم، از بافت فرسوده و
خودمالکی حمایت کنیم و در سال جاری انبوه واحدهای مسکونی را در اختیار مردم
قرار بدهیم. حالا من یک سوال می‌پرسم که اگر ساخت مسکن مهر تاثیری نداشته
پس صد هزار واحدی که اکنون به مردم واگذار می‌کنیم چیست؟ در واقع ما
واحدهای مسکونی را به افرادی می‌دهیم که در تهران ساکن و مستاجر بودند و
اکنون در این واحدهای مسکونی ساکن می‌شوند و در مقابل تعدادی واحد در تهران
تخلیه می‌شود.
*اما بسیاری بر این
باورند که افرادی که متقاضی مسکن مهر هستند نقشی در بازار مسکن ندارند،
زیرا توان مالی آنها پایین است و نمی‌توانند در بازار حضور پیدا کنند؟
-پس
این افراد چه کسانی هستند، مگر در تهران زندگی نمی‌کنند؟ برای صد هزار نفر
در پرند خانه ساخته‌ایم که برای سکونت به این شهر می‌آیند. در هشتگرد نیز
کارگران ایران خودرو خودشان سه هزار واحد ساخته‌اند.
*در
واقع عده‌ای معتقدند این افراد کسانی هستند که در تهران حاشیه‌نشین
بوده‌اند و در اطراف تهران زندگی می‌کردند اما با اجرای طرح مسکن مهر
ساماندهی شده‌اند و شاید تصور این است که بار جمعیتی از تهران خارج
نمی‌شود.
-اما همکاران من که در وزارتخانه کار می‌کنند و مستاجر هستند اگر در پردیس به آنها خانه بدهیم حاضرند منتقل شوند.
*به
هر حال گروهی معتقدند تقاضای موثر آن است که به عنوان مثال فردی 150 - 100
میلیون پول در اختیار دارد و برای تهیه مسکن وارد بازار می‌شود اما این
افراد که متقاضی مسکن مهر هستند با 14 میلیون تومان نمی‌توانند نقشی در
بازار داشته باشند و در تهران تصور خانه‌دار شدن داشته باشند.
-
البته از یک طرف اعتقاد همه ما این است که در تهران نباید بارگذاری صورت
بگیرد و علت اینکه گفته شده در تهران خانه نسازید همین است اما در چنین
شرایطی همان‌طور که اشاره کردم می‌بینیم که کسانی که چنین ادعایی دارند
برای 200 هزار واحد پروانه ساخت در سال 90 صادر کرده‌اند یعنی باز هم روی
تهران بارگذاری کرده‌اند و شاید ما هم برگردیم و تعدادی خانه در تهران
بسازیم. اما در مورد اینکه می‌گویید واحدهایی که در پردیس، هشتگرد، اندیشه
و پرند ساخته و واگذار می‌شوند مربوط به تقاضای موثر نیست، بالاخره این
جمعیت در این نقطه جغرافیایی ساکن هستند. افراد خاصی در پردیس ساکن شدند که
اسم نمی‌برم اما همان افراد مسوولیت بالای مشاغل را در کشور به عهده دارند
و من خودم نوشتم که به آنها در پردیس خانه بدهند. اما درباره این نکته که
بگویند کسی که در تهران کار می‌کند و نمی‌تواند به پرند برود و برگردد
ممکن است واحد مسکونی خود در پرند را اجاره دهد و مجددا در تهران خانه‌ای
اجاره کند، می‌ـوان تاکید کرد به طور خلاصله خدمتی برای مردم انجام شده است
و باز هم می‌گویم که در تهران هم اگر بتوانیم به همه خانه بدهیم مشکلی در
تهران و کشور از باب مسکن باقی نخواهد ماند، اما در این زمینه هم اقداماتی
برای سال جاری انجام می‌دهیم که برای افرادی که مد نظر سوال شما است خانه
بسازیم. در مجموع مسکن کل کشور را تحلیل کردم اما کل تصمیم‌گیری و نگاه‌ها
به تهران است و اگر قیمت در تهران بالا رود عده‌ای فکر می‌کنند در ایران
چنین اتفاقی افتاده در صورتی که چنین نیست.
*آیا این همان طرح جدیدی است که رییس جمهوری اواخر سال گذشته در مراسم افتتاح 15 هزار واحد مسکونی در پاکدشت به آن اشاره کرد؟
-جزئیات
این طرح در آینده اعلام می‌شود؛ اما اگر مشکل مترو هشتگرد و پرند را حل
کنیم هر کسی از هر نقطه تهران می‌تواند در 30 دقیقه به این شهرها برود. من
چندین بار از پرند بازدید کرده‌ام؛ نحوه برخورد، نوع پوشش، وسیله نقلیه و
... بیانگر این است که افرادی که به پرند برای ثبت نام مسکن مهر مراجعه
کرده‌اند این طور نیست که در حاشیه‌ها زندگی کنند اما چاره‌ای ندارند زیرا
عمده درآمد خود را به برای اجاره می‌دهند. ولی افتتاح‌هایی را انجام
می‌دهیم و مسئله تاسیسات زیربنایی نیز حل شده است و شاید پروژه‌های دیگری
را در جاهای مختلف تهران در سال جاری بسازیم.
*در راستای ایجاد مترو این شهرهای جدید چه اقداماتی انجام شده است؟
-در
زمان حضور آقای هاشمی در مترو کاری انجام نشد اما وزارت مسکن به تعهد خود
عمل کرد و 25 کیلومتر سهم وزارت مسکن سابق آماده ریل‌‌گذاری است. اکنون 300
میلیارد تومان برای مترو پرند در نظر گرفته شده است و دولت صد میلیارد
تومان از این مبلغ را طی دو ماه اخیر سال گذشته پرداخت کرده و با توجه به
جدیت مدیر عامل مترو امیدواریم مترو پرند به سرانجام برسد. در مورد متروی
هشتگرد نیز به رغم اینکه خودمان به برخی از دستگاه‌های دولتی زمین داده
بودیم اجازه عبور مترو را نمی‌دادند اما اکنون متروی هشتگرد را به روسازی
رسانده‌ایم و 80 میلیارد تومان نیز هزینه روسازی متروی تهران به هشتگرد است
که به جای پرداخت هزینه، زمین در اختیار شرکتی که بنا شده روسازی را انجام
دهد قرار می‌دهیم. بنابراین به شدت به فکر ایجاد حمل و نقل روان برای
شهرهای جدید هستیم. همان‌طور که برای پردیس آزادراه تهران-پردیس به بهره
برداری رسید.
* اما به عنوان سوال
پایانی در بخش اجاره پیش‌بینی شما از وضعیت بازار در سال جاری چیست با توجه
به اینکه در سال گذشته شاهد افزایش نرخ اجاره بودیم؟
-
در مورد بازار اجاره که به هم خورد اصل موضوع این بود که مردم پولی را
برای رهن در نظر می‌گیرند و هر سال درصد جزئی روی قیمت اجاره می گذارند و
مسکن شان را تامین می‌کنند اما سود تسهیلات که کاهش یافت صاحبخانه‌ها به
سمت دریافت اجاره به صورت ماهانه روی آوردند و با توجه به اینکه
اجاره‌نشینان نمی توانند با پولشان کار کنند ممکن است مقداری کار بپیچید که
برای رفع موضوع تابستان گذشته موضوع کنترل تعزیراتی را مطرح کردیم که موفق
هم بود. اما اکنون با توجه به سود اوراق مشارکت و همچنین افزایش سود
سپرده‌های بانکی رهن و اجاره در تهران جاری می‌شود و الگوی اجاره تغییر
می‌کند.